Hezkuntza-asmoko hainbat proiekturi buruzko 19 azterketa-kasu aurkezten ditu erakusketak, eta denek partekatzen dute Jorge Oteizak topaketarako, prestakuntzarako eta kultura-hazkunderako guneak izateko egin zuen aldarrikapena.

Mikel Onandia, Rocío Robles Tardío eta Sergio Rubira komisario direla, Jorge Oteiza Fundazio Museoarekin egindako lankidetzaren emaitza da erakusketa.

Praktika artistikoen eta eredu pedagogiko esperimentalen artean ezartzen diren harremanak azpimarratu eta sustatuko dituzten proiektuak ekoizteko xedea duen museoaren lehentasunezko jarduera-ildo baten barruan kokatzen da erakusketa. Lan-ildo horretan kokatzen dira, besteak beste, JAI praktika artistikoen institutua eta MAGNET hezkuntza-proiektua

Artium Museoak, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, Pentsatzeko leku bat. Arte-eskola eta -praktika esperimentalak Euskal Herrian, 1957–1979 erakusketa aurkeztu du (A3 aretoa, 2022ko ekainaren 5era arte). Erakusketa aldi horretan garatutako beste hainbat proiektu aztertzen dituzten 19 azterketa-kasutan egituratuta dago. Proiektu horien ezaugarri nagusiak hezitzeko asmoa eta artearen testuinguruan ikerketarako eta topaketarako espazioak sortzeko borondatea dira. Pentsatzeko leku bat artea eta pedagogia lotzen dituzten Artium Museoak garatutako beste proiektu batzuekin lotuta dago, hala nola Antonio Ballester Morenok 2021ean egindako erakusketarekin edo JAI ikasketa-programarekin. Erakusketa dela-eta, Artium Museoak katalogo bat eta esku-gida bat argitaratu ditu. Mikel Onandiak, Rocío Robles Tardíok eta Sergio Rubirak ikertu eta komisariatu dute Pentsatzeko leku bat. Erakusketa Altzuzako Jorge Oteiza Fundazio Museoaren laguntzarekin antolatu da, non datorren asteazkenean, urtarrilak 26, azterketa kasu berri bat aurkeztuko den, Begi trantsitibo bat. Irungo Zine Klubaren proiektua.

Honela dio Jorge Oteizak Quousque Tandem…! (1963) liburuan: «Guk ezin dugu ikerketaz hitz egin, ez baitugu ez elkartzeko tokirik, ezta pentsatzera biltzeko leku sinple bat ere». Eta baieztapen hori abiapuntu hartuta, hauxe da erakusketa honen helburua: Euskal Herriko jendearen hazkunde soziopolitiko, kultural eta intelektuala ahalbidetuko duten topaguneak sortzeko dei horri erantzutea. Erakusketak 1957-1979 bitartean egindako hezkuntza-proiektu batzuk ─taldekako zein banakako proiektuak─ berreskuratzen eta biltzen ditu, Oteizak orduan seinalatu zuen argudio bera ─hots, premia─ aldarrikatzeko.

Mapa horri izenak eta lekuak gehitzean, artisten eta geografien arteko loturak bistaratzen dira, Euskal Herriko zein Espainiako arte-panoraman giltzarri izan ziren alderdi batzuekiko kezka komun bat agerian uzten dutenak: abstrakzioaren eta figurazioaren arteko eztabaidak, arteen integrazioaren defentsa, arte-irakaskuntza berritzeko premia edo artearen funtzio sozialaren eta garrantziaren aitortza, non haurrak arreta berezia jasotzen duen subjektu eta hartzaile gisa. Horrekin, euskal arte garaikidearen sorrerako gertakari haietara hurbilketa bat egitea proposatzen da, artista hezitzaile bihurtzeko prozesuetatik eta arte-irakaskuntzatik abiatuta oraingo honetan, baina bi ardatzok garaiko testuinguru historiko-sozialetik aztertzea ahaztu gabe.

Aztergai ditugun gertakarion arku kronologikoa Euskal Herriko zein Euskal Herritik kanpoko hainbat ekimen eta programa martxan jarri ziren urtean irekitzen da, Jorge Oteiza, bere esperimentazio-aldia utzita, artistaren egiteko sozial eta politikoaz hausnartzen hasia zen garaitsuan (1957-1979). Eta 1979. urtean ixten da, Euskal Herriko Arte Ederren Eskolak, fakultate bihurtuta, aro berri bat hasi zuen urtean, hain zuzen. Mudantza horren baitan, izenaren aldaketak eraldaketa sakonago baten promesa ekarri zuen berekin: erakundearen egitura eta ekipamenduak aldatzea eta irakasle taldea berritzea, alegia.

Bi data horien artean, hainbat kasu, izen eta toki aurkezten dira, narrazio sinkroniko baten eraginpean dagoen antolamendu diakroniko bati jarraituz. Horrela, agerian utzi nahi da proposamenen aldiberekotasuna eta arte plastikoen bidezko hezkuntza-ekimen esperimentalen garapena. Proposamenok ─heterogeneoak beren enuntziatuetan eta artikulazio-moduetan─ euskal gizartea eguneratzeko eta berreraikitzeko prozesuek markatuta egon ziren urte batzuetan gauzatu ziren Euskal Herriko hainbat tokitan. Denek dute ezaugarri komun bat: sisteman ez parte hartzea eta hezkuntza arautu edo ofizialekin bat ez egitea; pentsatzeko lekuak, aktibatuta egonez gero, aukerez beteriko guneak bilakatzen direla adierazi nahiz bezala. 

Prentsa oharra (pdf)  Areto-koadernoa (pdf)  Erakusketari buruz 

Lotutako jarduerak

Elkarrizketa Mikel Onandiarekin, Rocío Robles Tardíorekin eta  Sergio Rubirarekin
Urtarrilaren 21ean, ostirala, 18:00etan. Artium Museoko Emanaldi aretoan. Streaming bidez ere igorriko da

Mahai-ingurua: Hezkuntza-praktikak eta ikus-entzunezkoak. José Antonio Sistiaga eta bere testuingurua, 1957-1979. Mikel Onandiarekin, Rocío Robles Tardíorekin eta Sergio Rubirarekin
Martxoaren 10ean, osteguna, 18:00etan. Kutxa Kultur Plaza (Tabakalera, Donostia)
Kutxa Fundazioaren Kubo Kutxarekin batera egindako jarduera

Online topaketa: 1960ko eta 1970eko hamarkadetako eskola eta praktika esperimentalen testuinguruari eta horiek gaur egungo hezkuntza-egituran eta -praktikan izan dezaketen aplikazioari buruzko online topaketa
Martxoaren 16an, asteazkena, 18:00etan. Jorge Oteiza Museo Fundazioak eta Artium Museoak antolatuta

Pentsatzeko leku bat erakusketaren hurrengo bisita gidatuak: urtarrilaren 23an, igandea, 12:30ean; urtarrilaren 26an, asteazkena, 18:00etan; urtarrilaren 29an, larunbata, 17:30ean; otsailaren 6an, igandea, 17:30ean; otsailaren 16an, asteazkena, 18:00etan; otsailaren 26an, larunbata, 12:30ean

Pentsatzeko leku bat. Arte-eskola eta -praktika esperimentalak Euskal Herrian, 1957–1979

A3 aretoan, 2022ko urtarrilaren 21etik ekainaren 5era
Komisarioak: Mikel Onandia, Rocío Robles Tardío, Sergio Rubira
Katalogoa. Testuen egileak: David Fuente, Juan Pablo Huércanos, Irene López Goñi, Mikel Onandia, Rocío Robles Tardío, Sergio Rubira, Fátima Sarasola, Miren Vadillo (aurki kalean)
Erakusketaren esku-gida
Erakusketa hau Artium Museoaren eta Jorge Oteiza Fundazio Museoaren arteko lankidetzaren emaitza da. Bigarren horretan, azterketa-kasuetako bat erakutsiko da, Begi trantsitibo bat. Irungo Zine Klubaren proiektua. (2022ko urtarrilaren 27tik, osteguna, apirilaren 30era).

Irudia: Mikel Mendizabal, Errenteriako Ikastolako ikasleak, adierazpen plastikoko ariketa bat egiten, 1980 inguruan

2022ko erakusketa-programa. Lehen seihilekoaren aurrerapena

Baudelairek Parisko Dora Maar ikastetxeko ikasle talde batekin egindako lau urteko proiektu baten emaitza da filma. «Ez da haurrei buruzko filma, haurrek egindakoa baizik». Nerabe horiek beren inguruneaz jabetzen eta jarrera kritikoak eta politikoak hartzen hasten diren uneak jasotzen ditu.

Éric Baudelaireren Un film dramatique erakusketa dela eta (irekiera: azaroaren 25ean, osteguna, 11:00etatik aurrera), Z aretoa programaren barruan.
Pelikularen proiekzioa museoaren Emanaldi aretoan; aurkezpena Garbiñe Ortega komisarioaren eskutik.

Azaroaren 24an, asteazkena, 18:00etan
Sarrera doan. Toki mugatua. Izen ematea: 945 20 90 20

Zertan ari gara elkarrekin? Bigarren Hezkuntzako Dora Maar eskolako zinema-ikasleek eta haiekin lau urtez lan egin zuen Eric Baudelairek behin eta berriz egin duten galdera da. Galdera politiko horri erantzuteak —boterearen, indarkeria sozialaren eta nortasunaren irudikapenak dakartza berekin— ikasle bakoitzaren berezitasunari justizia egingo zion zinematografia-forma bat bilatzera eraman zituen, baina baita beren taldearen funtsari ere.

Éric Baudelaire (1973) Parisen bizi den artista eta zinemagilea da. Zientzia politikoetako ikasketak egin ondoren, Baudelaire ezaguna egin zen artista bisual gisa, argazkigintza, irudi inprimatuak eta bideoa biltzen dituen ikerketan oinarritutako praktika bati esker. Zinemak toki garrantzitsua izan du bere lanean 2010. urteaz geroztik.

Erakusketari buruzko argibide gehiago 

Artium Museoak, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak Mariana Castillo Deball. Amarantus erakusketa aurkeztu du (A2 aretoan, 2022ko martxoaren 13ra arte). Erakusketak azken hamarkadan ekoitzitako lan gehienak biltzen ditu. Lan horietan, ezagutza eta kultura produzitzeko, irudikatzeko eta zabaltzeko moduengatik Castillo Deballek duen interesa ikus daiteke, eta, zehazki, Mexikoko koloniaurreko historiaz jabetzeko eta hura birkodetzeko prozesuez. Erakusketa dela eta, Artium Museoak liburu bat argitaratu du Catalina Lozano komisarioaren testuarekin. Amarantus Museum für Gegenwartskunst Siegen (Alemania) eta Arte Garaikideko Unibertsitate Museoarekin (Mexiko) lankidetzan antolatu da.

Amarantus-ek Mariana Castillo Deball-en (Mexiko Hiria, 1975) lan sorta bat aurkezten du. Hasiera-hasieratik, ezagutza eta kultura sortzeko, irudikatzeko eta zabaltzeko moduak interesatu zaizkio artista honi eta ikusizko arteen, zientziaren eta fikzioaren artean zeharka lan eginez, Mexikoko historia aurrekoloniala une batzuetan eta besteetan nola ikertu, birkodetu eta erabili den aztertu du.

Horrez gainera, baita zoriak —igarotako denboraren, higaduraren, zatiketaren eta giza esku-hartzeen ondorioz, besteak beste— nola erabakitzen duen, neurri handi batean, mundua eta egiten ditugun kontakizunak deskribatzen ikasteko modua ere. Interes horrek tresna jakin batzuen historia —«objektu deserosoak» deitzen dituenak—, eta haien sorrera, erreprodukzioak, jabetzeak eta desagertzeak ikertzera bultzatu du. Objektu horiek, beren egoera ezegonkorretatik, galderak botatzen dizkie kontakizun hegemonikoei, eta, horiei heltzeko, Castillo Deballek irudimen-ariketa bat jartzen du abian, modernitateak ezarritako subjektuen eta objektuen arteko harremana problematizatzea helburu duena, eta azken horiek bere inguruan gertatzen denaren kontalari bihurtzen ditu.

Bere estrategia formalak askotan arkeologoek beren aurkikuntzak «harrapatzeko» erabiltzen dituzten metodologien antzekoak dira. Objektu horiek, edo irudi suzedaneoak, antzinako ixiptla nahua noziora hurbiltzen dira kontzeptualki, ‘irudikapen, irudi, ordezko’ gisa interpreta daitekeena, baina baita’ azal’ gisa ere. Kontzeptu hori ezinbestekoa da Castillo Deball-en azken hamarkadako proiektu asko ulertzeko.

Erakusketari izena ematen dion «amarantus» hitza, grezierazko Αμάρανθος-etik dator, eta inoiz hiltzen ez den lore bat izendatzen du —amarantoarenarekin gertatzen den bezala, adibidez, Mexikoko elikadura tradizionalean ezinbestekoa den landarea, inoiz zimeltzen ez dena—. Amarantoaren loreak «objektu deseroso» horien iraunkortasuna gogorarazten du, Castillo Deball liluratzen duten bilakaera historiko gorabeheratsuen aztarna materialak.

Amarantusek hogei bat obra biltzen ditu, gehienak azken hamarkadakoak. Sarreran kokatua dago Para qué me diste las manos llenas de color / todo lo que toque se llenará de sol (2018), horma zilindriko baten gainean pigmentu naturalez egindako margolana. Nuremberg Map of Tenochtitlan (2013) instalazioa zurezko oholez estalitako eremu zabal bat da, non artistak duela 500 urte kolonizatzaile espainiarrek egindako hiriburu aztekaren lehen mapa eskala handian erreproduzitzen duen. Tamaina handiko beste obra bat Pleasures of Association, and Poissons, such as Love (2017) da, banbuz eraikitako kiribil itxurako instalazioa, ornodunek 200 milioi urtez izan duten bilakaera erakusten duena.

Mariana Castillo Deball
Mariana Castillo Deballek sariak jaso ditu bere ibilbideagatik. Ondokoak, esate baterako: 2013an Berlingo Galeria Nazionalarena, 2012an Zurich Art Prize eta 2009an Ars Viva Award. 2017ko Sharjahko Biurtekoan, 2014an Berlingo Biurtekoan, 2014an Kasselgo dOCUMENTAn (13) eta 2011n Veneziako Biurtekoan parte hartu du. Duela gutxi bakarkako erakusketak aurkeztu ditu Modern Art Oxford-en (2020), Melbourneko Monash University Museum of Art-en (2019) eta New York Cityko New Museum-en (2019an ere). 2015. urteaz geroztik eskultura irakaslea da Münsterko (Alemania) Kunstakademie eskolan.

Museum für Gegenwartskunst Siegen (Alemania) y Museo Universitario de Arte Contemporáneo (México) museoekin elkarlanean

Erakusketa  Lan zerrenda  Prentsa oharra (pdf)  Irudi eskaera 

Mariana Castillo Deball. Amarantus

A2 aretoan, 2021eko azaroaren 5etik 2022ko martxoaren 13ra
Komisariotza: Catalina Lozano
Argitalpena. Testuaren egilea: Catalina Lozano
Elkarrizketa Mariana Castillo Deballen eta Catalina Lozanoren artean: azaroaren 5ean, ostirala, 18:00etan
Bisita gidatuak azaroan: 7an, igandea, 12:30ean; 10ean, asteazkena, 18:00etan; 13an, larunbata, 17:30ean; 20an, larunbata, 12:30ean; 24an, asteazkena, 18:00etan

Artistak 90eko hamarkadan hasitako Paisajes sociales saileko margolan sorta zabala bildu da erakusketa honetan. Txaro Arrazolak paisaia garaikide kezkagarriak sortzen ditu, giza ekintzak planetan eta pertsonengan dituen ondorio suntsitzaileak erakusten dituztenak

Artium Museoak, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, Txaro Arrazola. Ustiaketa bikaina erakusketa (A1 aretoan, 2022ko martxoaren 13ra arte) aurkeztu du. Erakusketan, artistak 90eko hamarkadaz geroztik garatu dituen Paisajes sociales saileko margolanen sorta zabala bildu da. Bertan, giza ekintzak zuzenean ala zeharka planetan eta pertsonengan dituen ondorio suntsitzaileak irudikatzen dituzten eszenatokiak margotzen ditu. Xabier Arakistainek komisariatu duen Ustiaketa bikaina erakusketak, hasierako garai hartako beste pieza batzuk, marrazkiak, argazkiak eta Salbaziorako Armadaren dendetan erositako arropekin egindako patchwork-ak ere aurkezten ditu. Erakusketa dela-eta, Artium Museoak liburu bat argitaratu du Arakistainen eta Rocio de la Villaren testuekin.

Paradoxikoa da zinez gaztelaniaz «explotar» hitzak hiru adiera izatea: «lurreko aberastasunak erauztea», «norberaren onurarako beste pertsona baten lana edo ezaugarriak gehiegikeriaz erabiltzea» eta «lehertzea, eztanda egitea». Erakusketa honen izenburuak aditzaren hiru adiera horiekin jolasten du, eta haien arteko loturak proposatzen ditu, haietatik abiatuta Txaro Arrazolaren (Vitoria-Gasteiz 1963) lanetako paisaia garaikidearen ideiara hurbiltzeko.

Txaro Arrazolak 1993an New Yorkeko Bushwick auzo hondatuko fabrika zahar batean zuen estudioko leiho handitik ikusten zuen paisaiaren lehen marrazkiak egin zituenetik ekoitziz joan den Paisajes sociales saileko margolan sorta zabala biltzen du Una magnífica explotación erakusketak. Gero, zuzeneko marrazkien ordez, egunkari eta aldizkarietatik hartutako irudiak erabiliko ditu bere margolanen erreferente gisa. Irudiak eta kazetaritza-argazkiak euskarriak ematen dien gaurkotasun laburretik ateratzeak, egunkarien egunerokotasuna gainditu eta tresna artistiko bihurtzeak, haien denbora zabaltzen du, baina, batez ere, izugarri hedatzen du haien funtzionaltasuna.

Lekualdaketa horren bidez, Arrazolak munduko hainbat gunetako paisaia garaikide gogoetagarriak sortuko ditu, gizakiaren zuzeneko edo zeharkako ekintzak eragindako era guztietako kalteak erakusten dituztenak. Muturreko pobrezia-egoerak erakusten dituzten paisaiak, favelak, gerrako errefuxiatuen kanpamenduak edo arrazoi klimatiko edo ekonomikoengatik emigratu dutenenak. Oso kolore gutxiko margolanak dira, ilunak edo beltz-beltzak, zorigaiztoko mundu bat deskribatzen dutenak, non inoiz ez baita pertsonarik agertzen.

Hurbiltasunaren ideia azpimarratzeko eta lanak mihisearen mugetatik harago hedatzen diren sentipena ez eteteko, margolanei ez zaie markorik jarri. Lehen ere ez zitzaien jartzen. Tamalez, gaur egun, duela 30 urte bezala, lanek erabateko gaurkotasun dute. Txaro Arrazolaren «paisaia sozialek» eguneroko paisaia ezagunegiak izaten jarraitzen dute.

Txaro Arrazola
Txaro Arrazola Arte Ederretan lizentziatu zen EHUn 1988an. Fulbright beka (1996-1997) eta MFA izan zituen Purchase College izeneko New Yorkeko Estatu Unibertsitatean (1996-1998). Arte ederretan doktorea (2012). Haren lanaren ezaugarri nagusiak konpromiso soziala, ordezkaritzaren kritika feminista eta elkarlaneko metodologien ikerketa dira.

Margolaritzan oinarritutako bere bakarkako praktika artistikoa diziplinaz gaindiko proiektuekin eta talde-proiektuekin uztartzen du, besteak beste, Plataforma A kolektiboarekin espazio publikoko ekintzetan egindakoekin. Haren lanak ondokoetan egon dira, besteak beste, ikusgai: Vanguardia galerian (Bilbo, 2019, 2014, 2011, 2007), Pedro Modesto Campos Fundazioan (Tenerife 2007), Montehermoso Kulturunean (Vitoria-Gasteiz, 2008, 2005) eta Kunstarkaden Der Stadt-en (Munich 2008).

Prentsa oharra (pdf)  Lan zerrenda  Irudi eskaera  Erakusketa

Txaro Arrazola. Ustiaketa bikaina

A1 aretoa, 2021eko urriaren 29tik 2022ko martxoaren 13ra
Komisariotza: Xabier Arakistain
Argitalpena, Xabier Arakistain-en eta Rocío de la Villaren testuekin

do mess with me erakusketan < 3 S P S < 3 BLOOD eta < 3 SPS < 3 INK bideoak daude ikusgai, Eusko Jaurlaritzaren sektore artistikoari laguntzeko planaren barruan 2020an erosiak. Testuinguruak bilduma batetik abiatuta programaren, azterketa-kasuen eta Zeru bat, hamaika bide erakusketaren barruan egiten diren txandaketen helburua, museoko funts garaikide bikainaren ikusgaitasuna areagotzea da.

Artium Museoak, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, Testuinguruak bilduma batetik abiatuta erakusketa programaren barruan, Lorea Alfaro artistaren bi bideo aurkeztu ditu, <3 S P S <3 BLOOD eta <3 S P S <3 INK, museoaren bildumarako berriki erosiak (A02 aretoan, 2022ko urtarrilaren 16ra arte). do mess with me erakusketan, bi pieza hauez gain, Alfaroren lanen sorta bat ere bildu da, horien artean Paski eta Paretara, paper margotuarekin egindako piezak, eta Tú re-post bideoa. Lorea Alfaroren eta Rafa Castells argazkilariaren arteko elkarrizketa biltzen duen do mess with me argitalpena ere plazaratuko da erakusketarekin batera. Testuinguruak bilduma batetik abiatuta museoaren funtsetan sartu berri diren artisten ekoizpena ezagutzera emateko erakusketa sorta bat da.

<3 S P S <3 (2016-2017) seriea, bi bideoak barne hartzen dituena, erretratu modu garaikide bat da. Erretratatuarentzat, trap espainiarraren eszenako abeslari ezagun batentzat, neurrira egindako zetazko alkandora baten diseinuan du jatorria. Lorea Alfaroren ustez, alkandora diseinatzea molde bat egitea bezala da: «Moldea pieza [ALKANDORA] edo pieza multzo akoplatu bat [PATROIA] da, barrutik hutsa, baina lortu nahi den etorkizun solidoaren [HURA] kanpoko xehetasun eta aztarnak dituena. Oro har, molde malgu bat [ZETA] formari eusten dion kontra-molde zurrun [BIDEOA] edo “ama” [AMA] batekin muntatzen da, deformazioa saihestuz [BIDEOA]. Molde malguen abantaila da moldea kentzea finago egiten dela [SILK] eta emaitza hobea lortzen dela; gainera, arinagoa [SILK] eta iraunkorragoa [ARTEA] da».

Egilearen senide batek besaurrean zuen tatuajea errepikatzen da alkandoraren estanpatuan. Erakusketak bi bideo hauen eta aurreko bi lanen —Paretara eta Paski (biniloa hormaren gainean, 2014-2021)— eta ondorengo baten —Tú, re-post (2017) bideoa— arteko harremana erakusten du. Alfaroren lan osoan agertzen diren harreman horiek agerian uzten dute artista honek arreta, zaintza eta denbora mota batetik datozen elementuak, eguneroko objektuetan ez daudenak, bizitzan txertatzeko duen interesa.

Lorea Alfaro (Estella-Lizarra, 1982) artista da. Haren azken lanak ondoko erakusketa hauetan ikusi ahal izan dira: 2020, Jon Otamendirekin batera (Joan Miró Fundazioa, 2021), Un mundo sin cualidades (CarrerasMugica Galeria, 2020) eta No lo banalices (CarerrasMugica Galeria, 2018, 948Merkatua, 2019). 2014 urteaz geroztik (3l3a) LA marka hutsaren bidez lan egiten du.

Bestalde, erakusketa hau dela eta, #Bilduma saileko ale berri bat argitaratu du museoak. Bertan, haren ondare-funts publikoa osatzen duten obra eta artistei buruzko idazle, komisario eta historialarien testuak argitaratzen dira.

Testuinguruak bilduma batetik abiatuta
Testuinguruak bilduma batetik abiatuta, Lorea Alfaroren erakusketa hau barne hartzen duen programa, Artium Museoaren Bilduma —funts garaikide paregabea, izaera publikokoa, eta ia 2.400 artelanek osatua— ezagutzera ematea helburu duten beste ekimen batzuei gehitu zaie 2021ean. Horrela, Zeru bat, hamaika bide Bildumaren erakusketa iraunkorraz gain, A01 aretoak 1977-2002 aldiaren kronologiari eta haren inguruko ikerketa-lanei lotutako azterketa-kasuak eta erakusketak hartzen ditu. Zeru bat, hamaika bide erakusketari ere aldaketak egiten zaizkio tarteka eta barne-ibilbide berriak sotzen dira. Museoaren argitalpen-programaren barruan #Bilduma sailaren sorrera helburu horren beraren barruan kokatzen da.

Museoaren erosketa-programak artearen arloan gaur egun garatzen ari diren eztabaidak eta praktikak esploratzen eta horien berri ematen laguntzen du, eta, gainera, ezinbesteko tresna da bere dinamismoa eta konplexutasuna ezaugarri dituen une bati pultsua hartzeko. Hori da Museoaren funtsezko eginkizunetako bat: ondare garaikidearen ekoizpena sustatzea eta artistak eta haien ekoizpenak bultzatzea.

Daniel Llaría, Nadia Barkate eta Lorea Alfaro dira 2021ean programa honetan parte hartu duten artistak.

Prentsa oharra (pdf)  Irudi-eskaera. Lorea Alfaro  Erakusketa 

Lorea Alfaro. do mess with me. Testuinguruak bilduma batetik abiatuta

A02 aretoa, 2021eko irailaren 17tik 2022ko urtarrilaren 16ra
Argitalpena: do mess with me. Lorea Alfaro/Rafa Castells. 

Artista britainiarra pinturarekiko eta grabatuarekiko interesarekin uztartzen duen lan zinematografikoagatik da ezaguna. Nashashibiren lanak «bizitza atseginago eta gozoago bat posible egin dezaketen loturak ehuntzearen garrantzia» erakusten du. Proiektua muntatu ahala artistak Artium Museoan egindako hainbat margolan daude erakusketan.

Artium Museoak, Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, Rosalind Nashashibi artista aurkeztu du Z aretoa programarako erakusketa proiektu berri batean. Proposamen horretan, artista britainiarraren bi film proiektatuko dira, batetik, Vivian 's Garden eta Part One: Where There Is a Joyous Mood, There a Comrade Will Appear to Share a Glass of Wine, eta, bestetik, Nashashibik erakusketa prestatzen ari zela museoan egindako hainbat margolan egongo dira ikusgai. Erakusketa honen inguruan, museoak argitalpen bat plazaratu du Francisco Salasen testu batekin. Z aretoa programak zinemagintzaren lurraldera jauzi egiten duten artisten eta erakusketa formatua arakatzen duten zinemagileen lanak ikusgai jartzeko espazio bat eskaintzen du, Garbiñe Ortegaren komisariotzapean.

Rosalind Nashashibi (Croydon, Londres, 1973) 16 mm-ko formatuan egindako pelikulengatik da batez ere ezaguna; haren filmak esperientzia pertsonaletatik eta eta giza portaeraren eta zenbait komunitatetako gizarte-harremanen behaketatik abiatzen dira. Artistak pinturarekiko eta grabatuarekiko interesa uztartzen du zinemagintzarekin batera. Z Aretoan proiektatuko diren bi filmekin batera, artistak hainbat margolan egin ditu Artium Museoko proiektu honetarako. Gai ugari jorratzen ditu bere lanetan, besteak veste, konpromiso politiko eta soziala, generoa, familia edo komunitate-zentzua.

Francisco Salas-ek argitalpeneko testuan dioen bezala, « Rosalind Nashashibik bere filmen gaiari ikuspegi humanista bat emateko duen gaitasunak funtsezko bihurtzen du artista hau, edertasun sentikor eta esanguratsuagoa behar duen mundu honetan». Salas-ek ondokoa ere nabarmentzen du Nashabishiri buruz ari dela: «bizitza atseginago bati eusteko eta hura posible egiteko loturak ehuntzearen garrantzia».

Pelikulak
Vivian 's Garden (Vivian-en lorategia) (2017) pelikulak Vivian Suter-en eta haren amaren, Elisabeth Wild-en, arteko harremana erakusten du, Guatemalan,Panajachel-eko oihanean bizi diren suitzar/austriar artista emigratuak. Bertan konposizio matriarkala garatu dute hala babesa nola beldurra eskaintzen dituen inguru batean. Pelikula honek haien bizitza artistikoen, emozionalen eta ekonomikoen begirada hurbila eta ameslaria bilatzen du, eta baita haien familien hedadurak ere: maiak etxeko laguntzaile eta zaindari gisa eta zenbait txakur, kolonialismo osteko konplexutasun une batean isla atsegin bat eskaintzen digula.

Bestalde, Part One: Where There Is a Joyous Mood, There a Comrade Will Appear to Share a Glass of Wine, (Lehen zatia: Jai giroa dagoen lekuan, lagun bat agertuko da baso bat ardo partekatzeko) filmak harreman afektiboak eta komunitatearen eraikuntza aipatzen ditu. Familia egitura mota berri eta askatzaileago baten konjurua edo promesa da. Narratiba ez-lineala du, hainbat eszenatoki intimo lotzen dituena, batzuk etxe espazio partekatuetan, beste batzuk kanpoko giroetan. Lituanian, Londresen eta Edinburgon filmatutako film honetan artista, haren seme-alabak eta lagun minak —familia hedatutzat jotzen duena— aurkezten dira. Nashashibik elkarrekin bizitzeko modu berriak aztertzen ditu, eta familia-egitura nuklearrarik ezari buruz hausnartzen du, eredu inperatiborik gabe.

Margolanak
Proiektu honetako hiru margolan bikoitz egin ditu Nashashibik aretoan bertan, inguruari egokituz. Haietako batean sandia bat agertzen da, Palestinako banderaren ordezko gisa erabilia; izan ere, haren koloreen konbinazioa —beltza, zuria, berdea eta gorria— legez kanpo utzi zuten Israelgo okupazio indarrek 1967tik Palestinako entitatea eratu eta gerora arte. Nashashibik euskal banderaren koloreekin duen antzekotasuna azpimarratu du.

Artistak gogora dakar «Laino guztien azpitik eta sasi guztien gainetik», euskal kultura tradizionaleko araoa ere, museoko bildumaren Zeru bat, hamaika bide erakusketan aipatzen dena. Joxean Artze poetak 1973an bereganatu zuen, Palestina okupatuan sandiak bezala ekintza sozial eta politikorako eremu bat definitzeko, lurra borrokaren erdigunean jarriz.

Une jakin bat geruza askotan esperimentatzea gai errepikakorra izan da Nashashibiren margolan eta filmetan. Laino guztien azpitik eta sasi guztien gainetik; era berean, margolan hauetako irudiak egoera desberdinetan daude: erdibiturik, nahiz lurrean, nahiz lurraren gainean aurkitzen dira.

Rosalind Nashashibi
Rosalind Nashashibi Londresen bizi den zinemagile eta margolaria da. Haren filmetan esperientziaren tasunak, gauzak eta lekuak deskribatzen dira. Galdera batzuk egiten ditu: nola lan egiten dugu? Nola zaintzen dugu elkar? Nola mugitzen gara geure erakundeetan?

Banakako erakusketen artean ondokoak aipa daitezke: Londreseko Gerrako Museo Inperiala, Institute of Contemporary Arts eta Chisenhale Gallery, Kaliforniako UCI eta Objectif Anberes. Manifesta 7n, Trienal Nordikoan eta Sharjah 10en egon da ikusgai. Veneziako Bienalaren 52. edizioan Eskozia ordezkatu zuen. Artistentzako Paul Hamlyn saria jaso du eta Becks Futures saria irabazi duen lehen emakumea izan zen2003an. 2017an Atenas eta Kasselgo 14. dokumentan parte hartu zuen, eta Turner sarirako izendatu dute.

Z Aretoa
Z aretoa programa ez da zinema ziklo bat areto batean, ezta erakusketa bat ere. Proiektu honek tarteko espazio bat eraikitzen du, zinemaren lurraldera salto egiten duten artisten eta erakusketa-formatua aztertzen duten zinemagileen lanen inguruan hausnartzeko eta haiek ezagutarazteko. Museoan mugimendudun irudia pentsatzeko keinu erabakigarritik sortutako programa da. 2021. urtearen amaierara arte luzatuko den programa honetako lanak zeharkatzen dituzten gogoeten artean, azpimarratzekoak dira egileek taldearenaren ideiarekiko duten interesa eta haren inguruko ikerketa, eta baita elkarrekin pentsatzen eta lan egiten jarraitzeko eta etorkizun partekatu bat proiektatzeko moduak ere.
Film bakoitza Z aretoa esaten zaion horretan begiztan proiektatuko da, gutxi gorabehera bi hilabetez. Filmaren inguruan, elkarrizketa bat egingo da egile bakoitzarekin. Erakusketa-proiektu berri bakoitzarekin, aretoko lanen fitxa tekniko oso bat eta aditu, kritikari eta historialariek idatzitako testu espezifikoak biltzen dituen argitalpen bat argitaratzen da, programatutako lanen hedapena, analisia eta gogoeta sustatzeko.

Prentsa oharra (pdf)  Irudi-eskaera  Erakusketa 

Rosalind Nashashibi. Vivian's Garden / Part One: Where There Is a Joyous Mood, There a Comrade Will Appear to Share a Glass of Wine

Z Aretoa, 2021eko irailaren 17tik azaroaren 14ra
Pelikulak

• Vivian's Garden, 2017, 30 min. 16 mm-ko film baten transferentzia digitala.
• Part One: Where There Is a Joyous Mood, There a Comrade Will Appear to Share a Glass of Wine, 2018, 18 min. 16 mm-ko film baten transferentzia digitala.

Argitalpena, Francisco Salas-en testuarekin
Z aretoa programaren komisarioa: Garbiñe Ortega

Zertan ari gara elkarrekin? Bigarren Hezkuntzako Dora Maar eskolako zinema-ikasleek eta haiekin lau urtez lan egin zuen Eric Baudelairek behin eta berriz egin duten galdera da. Galdera politiko horri erantzuteak —boterearen, indarkeria sozialaren eta nortasunaren irudikapenak dakartza berekin— ikasle bakoitzaren berezitasunari justizia egingo zion zinematografia-forma bat bilatzera eraman zituen, baina baita beren taldearen funtsari ere.

Zer ari gara egiten elkarrekin, dokumentala edo fikzioa ez bada? Beharbada, film dramatikoa da. Denborak bere lana egiten du ikasleen gorputzetan eta diskurtsoan, bakoitzak bere izenean hitz egin dezake besteentzat filmatzean, eta guztiak bihur daitezke filmaren egilekide eta beren bizitzako subjektu.

Éric Baudelaire (1973) Parisen bizi den artista eta zinemagilea da. Zientzia politikoetako ikasketak egin ondoren, Baudelaire ezaguna egin zen artista bisual gisa, argazkigintza, irudi inprimatuak eta bideoa biltzen dituen ikerketan oinarritutako praktika bati esker. Zinemak toki garrantzitsua izan du bere lanean 2010. urteaz geroztik. Un film dramatique (2019), Also Known as Jihadi (2017), Letters to Max (2014), The Ugly One (2013) eta The Anabasis of May and Fusako Shigenobu, Masao Adachi and 27 Years Without Images (2011) filmak zinemaldi askotan proiektatu dira (besteak beste, Locarnon, Toronton, New Yorken, FID Marseillen eta Rotterdamen). Bere erakusketen parte direnean, Baudelaireren filmak paperezko lanak, performanceak, argitalpenak eta programa publikoak konbinatzen dituzten instalazio zabaletan integratzen dira; horren adibide dira, besteak beste, Parisko Centre Pompidoun ikusgai egon den APRÈS edo Berkeley Art Museumen, Parisko Bétonsalonen, Bergen Kunsthallen eta Sharjah Biennial 12an ikusi ahal izan den The Secession Session.

Baudelairek bakarkako erakusketak egin ditu With de Withen (Rotterdam), Fridericianumen (Kassel), Beirut Art Center-en, Gasworksen (Londres) edo Los Angeleseko Hammer Museumen, eta 2017ko Whitneyko Bienalean, 2014ko Yokohamako Trienalean, 2014ko Mediacity Seoulen eta Taipeiko Bienalean parte hartu du. Haren lana Madrilgo Reina Sofía Museoan, Bartzelonako MACBAn, New Yorkeko Arte Modernoko Museoan, Parisko Centre Pompidoun, Frankfurteko MMKn, Luxenburgoko MUDAMen, Seulgo MMCAn eta Hong Kongeko M+ean dago. 2019an, Guggenheim Foundationen Fellowship beka bat jaso zuen Baudelairek, eta Marcel Duchamp saria irabazi zuen.

Komisariotza: Garbiñe Ortega

Prentsa  Argitalpena  

Z Aretoak (zinema) egile garaikideen komunitate bat —beren istorioak hizkuntzaren ahalbideak esploratzeko aukera ematen dien hainbat angelutatik kontatzeko interesa dutenak— ezagutarazi nahi die publikoei, diziplina hori historikoki kategoriatan sailkatzen duten generoak zalantzan jarriz. 2021eko denboraldiaren ezaugarri nagusia kolektibotasunaren ideiari buruz ikertzen duten ikus-entzunezko piezak dira, nola jarrai dezakegun elkarrekin pentsatzen, proiektatzen eta lan egiten (orain inoiz baino gehiago).

Rosalind Nashashibik (Croydon, Londres, 1973) bere zinemagintzako bi pelikula aurkeztuko ditu Artium Museoaren Z aretoa programa barruan (Vivian's Garden y Part One: Where There Is a Joyous Mood, There a Comrade Will Appear to Share a Glass of Wine). Nashashibik erakusketa prestatzen ari zela museoan egindako hiru margolan ere egongo dira ikusgai.

Nashashibi Londresen bizi den zinemagile eta margolaria da. Haren filmetan esperientziaren tasunak, gauzak eta lekuak deskribatzen dira. Galdera batzuk egiten ditu: nola lan egiten dugu? Nola zaintzen dugu elkar? Nola mugitzen gara geure erakundeetan?

Banakako erakusketen artean ondokoak aipa daitezke: Londreseko Gerrako Museo Inperiala, Institute of Contemporary Arts eta Chisenhale Gallery, Kaliforniako UCI eta Objectif Anberes. Manifesta 7n, Trienal Nordikoan eta Sharjah 10en egon da ikusgai. Veneziako Bienalaren 52. edizioan Eskozia ordezkatu zuen. Artistentzako Paul Hamlyn saria jaso du eta Becks Futures saria irabazi duen lehen emakumea izan zen2003an. 2017an Atenas eta Kasselgo 14. dokumentan parte hartu zuen, eta Turner sarirako izendatu dute.

Vivian’s Garden, 2017
Vivian Suter eta ama, Elisabeth Wild, Suitza/Austriatik etorritako bi artista dira eta Panajachelen bizi dira, Guatemalan. Bertan konposizio matriarkala garatu dute hala babesa nola beldurra eskaintzen dituen inguru batean. Pelikula honek haien bizitza artistikoen, emozionalen eta ekonomikoen begirada hurbila eta ameslaria biltzen du, eta baita haien familien hedadura ere: maiak etxeko laguntzaile eta zaindari gisa eta zenbait txakur, kolonialismo osteko konplexutasun une batean isla atsegin bat eskainiz.

Part One: Where There Is a Joyous Mood, There a Comrade Will Appear to Share a Glass of Wine, 2018
Pelikula honek harreman afektiboak eta komunitatearen eraikuntza aztertzen ditu, eta familia egitura askatzaile bati buruzko konjuru edo promesa itxura hartzen. Haren narratiba ez linealak intimitatearen hainbat eszenatoki lotzen ditu elkarrekin, batzuk partekatutako etxeetan, beste batzuk kanpoko inguruneetan. Lituanian, Londresen eta Edinburgon filmatutako pelikulak artista eta seme-alabak aurkezten ditu, baina baita haren lagun minak ere. Guztia familia zabaltzat hartzen du eta, haiekin batera, bizikidetza modu berriak aztertzen ditu.

Argitalpena  Prentsa 

Rosalind Nashashibiren eta Garbiñe Ortegaren arteko elkarrizketa: irailaren 16an, osteguna, 18:00etan.

Komisariotza: Garbiñe Ortega

Z Aretoak (zinema) egile garaikideen komunitate bat —beren istorioak hizkuntzaren ahalbideak esploratzeko aukera ematen dien hainbat angelutatik kontatzeko interesa dutenak— ezagutarazi nahi die publikoei, diziplina hori historikoki kategoriatan sailkatzen duten generoak zalantzan jarriz. 2021eko denboraldiaren ezaugarri nagusia kolektibotasunaren ideiari buruz ikertzen duten ikus-entzunezko piezak dira, nola jarrai dezakegun elkarrekin pentsatzen, proiektatzen eta lan egiten (orain inoiz baino gehiago).