Erosi sarrerak
Everything Near Me [Nigandik hurbileko guztia] instalazioa bi filmek osatuta dago: 025 Sunset Red, Laida Lertxundirena, eta In a Nearby Field, Laida Lertxundi eta Ren Ebelena. Lehenengoan, paisaia afektibo desberdinak ikertzen ditu egileak, bi testuinguru soziopolitiko jakini dagozkienak, Euskal Herriari eta Kaliforniari. Bigarrena bi urtez Euskal Herrian filmatua da, eta bertan uztartzen dira egunerokotasuneko eszenak paisaia oparoekin, bizitza osatzen eta eusten duten une iragankorrak.
Laida Lertxundi (Bilbo, 1981) artista eta zinemagilearen filmek loturak egiten dituzte paisaiaren eta gorputzaren artean, plazeraren eta esperientziaren zentrotzat harturik. Pedagogia funtsezkoa da haren praktikan, eta Lyongo École Nationale Supérieure des Beaux-Arts ikastegian eskolak ematen dihardu, gaur egun.
Z aretoa zinema eta artea elkarrekin lotzeko modu berriak ikertzen dituen espazioa da. Ez da ziklo bat zinema-areto batean, ezta ohiko erakusketa bat ere. Museoan hirugarren espazio bat eraikitzen duen proiektu bat da, lurralde zinematografikora hurbiltzen diren artisten eta erakusketa-formatua aztertzen duten zinemagileen lanak erakusteko eta aztertzeko. Museoan mugimenduan dagoen irudia pentsatzeko sortutako programa da, ta narrazio-forma berriak bilatzen dituzten autoreak ezagutarazten ditu, historikoki hizkuntza zinematografikoa definitu duten konbentzioak, generoak eta kategorizazioak zalantzan jarriz.
Erakusketak lau hamarkadako lanak biltzen ditu, eta espresionismotik hasi eta abstrakzio geometrikora arteko ikerketa-prozesu zorrotza arakatzen du
Artelan asko, batzuk argitaragabeak, margolariaren estudiotik datoz, bere familiak berreskuratu eta kontserbatutako dokumentu- eta obra-funtsetik
Erakusketak Rafael Lafuenteren nortasun sortzailearen profil zabal eta konplexua eskaintzen du
Alejandro Cesarcoren (Montevideo, Uruguai, 1975) lanei eskainitako erakusketa honek zenbait euskarritan egindako obrak biltzen ditu –argazkiak, bideoak eta testuetan oinarritutako piezak–. Obra horiek ikaskuntzaren esperientziari eta eraikuntzari buruzko gogoeta proposatzen dute, baita memoriari, pertzepzioari eta hizkuntzari lotutako prozesuei buruzkoa ere.
Horien artean dago Index (An Educator), izenburu bereko lan sorta baten parte dena; sail hori 2000. urtean lantzen hasi zen Cesarco, eta irudizko liburuen aurkibideek osatua da. Artistak azaldu bezala, aurkibide horiek sortuak dira “idazketa-molde gisa baina dira, aldi berean, irakurgaien artxibo”, eta egileak sailkapen, erregistro eta taxonomiekiko duen interesetik nahiz memoriaren eraikuntza- eta kontserbazio-prozesuekiko interesetik eratorriak dira. Beste adibide berri batzuk erakusketan, artistak arreta ematen die pedagogiaren eta alfabetatzearen erabilerari eta funtzioei loturiko auzietan, baia ama-hizkuntzaren, elebitasunaren «tartean egote» horrek sortzen duen ekosistema konplexuaren arteko erlazioetan ere.
Erakusketari atxikitako espazio gisa eta harekin bat eginik, Alejandro Cesarcok espazio bat eskaintzen du editore gisa duen jardunarekin loturiko testuen eta egileen kontsultarako. Beste argitalpen batzuez gainera, espazio horretan liburu sorta bat dago Art Resources Transfer (A.R.T.) irabazi-asmorik gabeko organizazio independenteak plazaratua; elkarte horrek dokumentazioarekiko konpromiso argia du, eta haren xedeetako bat da kultura-kontsumoaren zirkuituan maiz aintzat hartzen ez diren publikoei helaraztea artisten lana.
Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, Artium Museoak, eta Maumaus/Lumiar Cité (Lisboa) erakundeak lankidetzan ekoitzitako erakusketa.
80ko hamarkadan, Lizasoko (Nafarroa) komentu bat Arco Iris (Ortzadar) komunitate xelebrearen egoitza izan zen. Eraikineko horma gatzgabeak lore-motibo izugarriz apaindu ziren, eta bertako aretoetan topaketa jendetsuak egin ziren, non new age kutsuko praktika katartikoekin esperimentatzen baitzen. Gaur egun, klausurako monjeak bizi dira eraikinean, eta gertaera haren arrastoak ia hautemanezinak dira.
San Simón 62-ren egileak beren amen testigantzek erakarrita hurbildu dira bertara, frankismoaren ondorioak alde batera utzi eta garai berri honetako erronka pertsonal eta politikoei aurre egin nahian, "Arco Iris" komunitatetik igaro baitziren.
Irati Gorostidi eta Mirari Echávarri bizilagun izan ziren bizitzako lehen urteetan. Hiriz aldatzeak banandu zituen, harik eta handik denbora batera Bilbon Arte Ederrak ikasten berriz elkartu ziren arte. Harrezkero elkarlanean aritu dira.
Mirari Echávarriren azken lanak Tabakaleran, Artium Museoan, Nafarroako Museoan eta nazioarteko zinema jaialdietan erakutsi dira besteak beste.
Irati Gorostidi bere lehen film luzea garatzen ari da, 2022ko Ikusmira Berriak programan hautatua izan dena. Bere aurreko filmak nazioarteko zinemaldietan eta museoetan proiektatu dira.
Z aretoa zinema eta artea elkarrekin lotzeko modu berriak ikertzen dituen espazioa da. Ez da ziklo bat zinema-areto batean, ezta ohiko erakusketa bat ere. Museoan hirugarren espazio bat eraikitzen duen proiektu bat da, lurralde zinematografikora hurbiltzen diren artisten eta erakusketa-formatua aztertzen duten zinemagileen lanak erakusteko eta aztertzeko. Museoan mugimenduan dagoen irudia pentsatzeko sortutako programa da, ta narrazio-forma berriak bilatzen dituzten autoreak ezagutarazten ditu, historikoki hizkuntza zinematografikoa definitu duten konbentzioak, generoak eta kategorizazioak zalantzan jarriz.
Erakusketa Iván Zulueta euskal zinemagilearen pertsonari eta lanari buruzko hurbilketa bat da, eta zinemagileak berak irudiaren inguruan esperimentatuz sortu zuen unibertsoa du aztergai
Erakusketak Zuluetaren filmografiaren izenburu nagusiak biltzen ditu, baina lan horren alderdi ezezagunenean jartzen du bereziki arreta. Gainera, Zuluetak diseinu grafikoaren alorrean egindako lanaren adibide batzuk ere ikusgai izango dira: argazkiak eta marrazkiak, besteak beste
Zuluetaren erretratu hau osatzeko, haren produkzioa hobeto ulertzen lagun dezaketen hainbat pertsona elkarrizketatu ditugu proiektuaren barruan: Pedro Almodóvar, Alaska, Jaime Chávarri, Cecilia Roth, Virgina Montenegro eta Jaime Stinus
Barrutia Ikastolaren eta Artium Museoaren arteko lankidetza proiektua
Clamor, Rubioren azken filma, heriotzari buruzko lana da, eta «baztertuen» ehorzlekuak ditu abiapuntu: suizidenak, errepresaliatuenak, ateoenak… Edurne Rubio artista bisualaren jarduerak barne hartzen ditu performanceak, filmak, soinu-proiektu eta espazio publikoko esku-hartzeak. Erakusketarako orobat bildu dira filmean agertzen diren zenbait tokirekin loturiko artxiboko irudiak eta testuak
Erakusketak aukera ematen du 80ko hamarkadatik gaur egunera arte artistaren ekoizpena hainbat alditako lan sorten bidez aztertzeko. Madrilgo Reina Sofía Museoan eta Artium Museoan aldi berean egingo den komisariotza-proiektu bakar baten parte da
Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoak, Artium Museoak, Néstor Sanmiguel Diest. La peripecia del autómata erakusketa aurkeztu du (A3 aretoa, 2022ko azaroaren 1era arte). Erakusketak 80 artelan inguru aurkeztu ditu, bere «lan-koadernoetako» marrazki-sorta zabalaz gain. Koaderno horiek artistaren ekoizpena aztertzeko aukera ematen dute, 80ko hamarkadaren amaieratik gaur egunera arte. Bi erakusketak osatutako komisariotza-proiektu bakar baten parte da erakusketa hau: Artium Museoarenak eta joan den ekainaren 2an Madrilgo Museo Nacional Centro de Arte Reina Sofíaren Velázquez Jauregian aurkeztu zenak. Erakusketa hau dela eta, bi museoak argitalpen bat prestatzen ari dira. Hiru testu izango ditu: proiektuaren komisario Beatriz Herráezena, Peio Aguirre komisario independientearena eta Nestor Sanmiguel Diest-en eta Ángel Calvo Ulloaren arteko elkarrizketa.
La peripecia del autómatak Néstor Sanmiguel Diesten (Zaragoza, 1949) ibilbideko hainbat alditan gauzatutako lan sortak erakusten ditu, eta bere burua «lantegiko artista» gisa definitzen duen egile baten praktikan murgiltzeko aukera ematen duen ibilbide bat marrazten du. Erakusketak bilduma pribatuetako lanak, egilearen jabetzakoak eta Euskal Herriko Arte Garaikidearen Museoaren Bildumako lau margolan biltzen ditu (En la penumbra de tu corazón, 1994; Los sentimientos no expresados del lehendakari, 2004, El arte de esquivar, 2004, eta La hija del capitán, 2004).
Bere jardueraren lehen urteetatik, hainbat talde artistikoren sorrerarekin lotuta —hala nola A Ua Crag eta Segundo partido de la montaña—, Sanmiguel Diest ekoizle metodiko eta emankorra izan da, etengabe sistemak, arauak eta protokoloak asmatu eta bere piezen eraikuntzan aplikatu dituena. Haren lan eskergak —marrazkiak eta pinturak, batez ere— katalogo berezi bat osatzen du, non irudiaren eta testuaren arteko mugak nahasten diren, palinpsesto batean bezala, aldi berean ikuslea interpelatzen duten kontakizunen segida bat azaleratzen eta ezkutatzen duena.
Erakusketaren kronologia laurogeiko hamarkadaren amaieran hasten da. Garai hartan, artistak bi lan zituen: bere estudioan eta ehungintzako lantegi bateko patronista gisa. 2000. urtera arte ez zuen zeregin hori erabat utzi. Lanbide horretan aritzearen ondorioz, logika zehatza aplikatzen du lan-prozesuetan, eta fabrikako espazioari eta ikonografia militanteari buruzko keinu eta erreferentzia iraunkorrak egiten ditu. Industrian bezala, Sanmiguel Diest-ek egunean zortzi orduko (gutxienez) lanaldia egiten du bere estudioan ekoizpen sistematizatu bat gauzatzeko. Artistaren lantegira transferitutako muntaia-katea. Bertan, ohikoa da trokelak, patroiak eta matrizeak erabiltzea bere piezen barruan, collage gisa, frottage eta kopiaren bidez.
Hainbatetan, Sanmiguel Diest-ek «izkin egiteko ofizio» gisa aipatu izan du bere praktika. Premisa hori periferian kokatzeko moduan gauzatzen da, ez bakarrik geografikoan, baita diskurtsiboan eta materialean ere. Narratiba eta eztabaida zabalduenetatik aldentze horrek taktika eta metodo gisa funtzionatu du, gaur egungo ekoizpen-moduak eta haien denboraren antolaketa zalantzan jartzen eta desafiatzen dituen pentsamendua eta lan-corpusa sortuz.
Konbentzio orotatik urrun, haren lana artearen, literaturaren eta musikaren historiaren eremuei buruzko erreferentziak ohikoak diren eremu batean kokatzen da, baina baita egunerokoenari eta arruntenari buruzkoak ere, bere piezetan dokumentuak, fakturak, testu-zatiak, oharrak edo prentsa-orriak txertatzen baititu. Sinboloen oihan batean paseatzeko gonbita da, isiltasun adierazkorrez jositako leku batean, ertzetan pilatzen den eta sarritan oharkabean igarotzen den horrekiko etengabeko negoziaketan. Ekoizpen horrek ez du munduaren hitzez hitzeko interpretazioan parte hartzen, eta bereganatze eta aipuen aldiberekotasunean oinarritzen da, bere trinkotasunagatik harritzen duen mekanismo potentzialki infinitu eta zirkular gisa.
Néstor Sanmiguel Diest
Artista Aranda de Dueron bizi da, eta han lan egiten du. 1985ean, Rufo Criado, Rafael Lamata eta Jesús Max artistekin batera, A Ua Crag taldea sortu zuen; Red District edo II Partido de la Montaña taldeen sorreran ere parte hartu zuen. 1990eko hamarkadan bakarkako ibilbide bizia hasi zuen, hasiera batean, hamarkada horren amaierara arte, ehungintza lantegi batean patronista gisa egindako lanarekin uztartu zuena. Bere ekoizpena ikusizko eta narraziozko bilbe konplexuen garapen zorrotzean oinarritzen da, trazadura geometriko zehatzetatik eta oihalen eta paperaren gainazalen gainean sistematikoki errepikatzen diren moduluen konbinazioetatik egindako ironiarik gabeko lanak.
Haren lana MACBAn, MNCARSen, MUSACen eta Artium Museoaren bildumetan dago, besteak beste, baita funts instituzional eta pribatu askotan ere. Bakarkako erakusketak egin ditu hainbat espaziotan, hala nola Reina Sofía Museoan, Leongo MUSACen, Montehermoso Kulturunean, Madrilgo Maisterravalbuena galerian eta Gasteizko Trayecto Galerian.
Deskargatzeko dokumentuak
Prentsa oharra (pdf) Lan zerrenda (pdf) Irudi-eskaera
Eliza katolikoak baztertzen zituenentzako (suizidak, bataioa jaso aurretik hildako haurtxoak, fusilatuak, ateoak, bidezkoak, protestanteak) ehorzketa leku gisa balio izan duten lekuak erretratatu ditu Clamor-en, bere azken filmean, Edurne Rubio Barredok. Burgosko probintziaren historiari begira, eskualde hori markatu duten gertaera eta prozesu historikoek zeharkatutako istorio pertsonalak bildu ditu Rubiok. Leku horien egungo egoerak erakusten du batera daudela bizitza eta heriotza eta hainbat espezie elkarrekin bizi direla lurralde barruan, eta zalantzan jartzen du erakunde jakin batzuek sakratuarekiko duten monopolioa.
Edurne Rubio (1974) Bruselan bizi den artista bisuala da, erakusketen, performancearen, zinemaren eta arkitekturaren arloetan lan egiten duena. Denboraren eta espazioaren pertzepzio indibidual eta kolektiboaren inguruan ikertu du, eta bere lana dokumentalarekin eta antropologiarekin lotuta dago, elkarrizketak, artxiboko irudiak eta ahozko komunikazioari buruzko ikerketa erabiliz.
MONDRAGONekin elkarlanean ekoitzitako proiektua
Lotutako jarduera
Clamor pelikularen proiekzioa eta Edurne Rubiorekin solasaldia
Uztailaren 22an, ostirala, 12:00etan
Sarrera doan
Z aretoa zinema eta artea elkarrekin lotzeko modu berriak ikertzen dituen espazioa da. Ez da ziklo bat zinema-areto batean, ezta ohiko erakusketa bat ere. Museoan hirugarren espazio bat eraikitzen duen proiektu bat da, lurralde zinematografikora hurbiltzen diren artisten eta erakusketa-formatua aztertzen duten zinemagileen lanak erakusteko eta aztertzeko. Museoan mugimenduan dagoen irudia pentsatzeko sortutako programa da, ta narrazio-forma berriak bilatzen dituzten autoreak ezagutarazten ditu, historikoki hizkuntza zinematografikoa definitu duten konbentzioak, generoak eta kategorizazioak zalantzan jarriz.
Komisarioa: Garbiñe Ortega
Ahalduntze-ekintzak: Fluid Frontiers lanari buruzko hausnarketa laburra
Ez da erraza askapena zer den definitzen. Kontzeptu iheskorra da. Sarritan iluntasunak babesturik jarduten du, eta batzuetan bere existentziaren arrasto txiki bat besterik ez du uzten, leku batetik bestera mugimendu klandestinoen bidez eta ahapeka mugituz, urrats bakoitzean zaintza saihestuz eta gizabanako bakoitzaren xuxurlak oihu kolektibo bihurtzeko adina umoturik egongo diren une zehatzaren zain.
The Diaspora Suite saileko bosgarren eta azken pelikula da Fluid Frontiers. Proiektu horretarako Ephraim Asili Etiopiara, Brasilera, Ghanara, Jamaikara eta Estatu Batuetara joan zen Afrikako herrien ondorengoen arteko lotura bateratzaileen bila. Bertan, aktibatzen, prozesatzen eta berrirudikatzen dituztenei eman diete poemek protagonismoa.
Asilik Detroit/Windsorreko natiboak dokumentatzen ditu Detroiteko Broadside Press argitaletxe independenteak argitaratutako liburuen pasarteak ozenki irakurtzen. Argitaletxea Dudley Randallek sortu zuen 1965ean. Irakurritako testuen artean, Audre Lorde, Sonia Sanchez, Nikki Giovanni, Margaret Walker, Don L. Lee, Etheridge Knight eta Randall beraren lanak daude. Topaketa honetako gauzarik deigarriena irakurleen gogoeta-tonua da; izan ere, askotan poemaren ustekabeko uneetan etenaldiak egiten dituzte irakurtzen ari direnaz hausnartzeko. Eta ondo begiratuz gero, haien begietan ikus dezakegu jasotako informazioa prozesatzen ari direla.
Fluid Frontiers-en zenbait unetan, Asili topaketa horretatik urruntzen da, inguruneari begirada bat emateko. Horrela, irudi baketsuak ikusten ditugula, Margaret Walker poetaren ahotsa entzuten dugu «Harriet Tubman» errezitatzen: Black Arts Movement delakoa harreman zuzenean sartzen da lurpeko trenen sarearekin. Jarraian, Asilik Detroit/Windsorreko eremu beltzetako biztanleak erakusten dizkigu, kalean poemak irakurtzen, eta haien presentzia aktiboak pizteko behar dituzten ahalduntze-ekintzak ematen dizkie hitzei. Orduan iragana orainaldi bihurtzen da modu ukaezinean, eta askapena, irakurlerik gabeko poemak bezala, amaitu gabeko zerbait bezala aurkezten zaigu. Agian hori da kontua.
Darol Olu Kae
Z aretoa zinema eta artea elkarrekin lotzeko modu berriak ikertzen dituen espazioa da. Ez da ziklo bat zinema-areto batean, ezta ohiko erakusketa bat ere. Museoan hirugarren espazio bat eraikitzen duen proiektu bat da, lurralde zinematografikora hurbiltzen diren artisten eta erakusketa-formatua aztertzen duten zinemagileen lanak erakusteko eta aztertzeko. Museoan mugimenduan dagoen irudia pentsatzeko sortutako programa da, ta narrazio-forma berriak bilatzen dituzten autoreak ezagutarazten ditu, historikoki hizkuntza zinematografikoa definitu duten konbentzioak, generoak eta kategorizazioak zalantzan jarriz. Komisariotza: Garbiñe Ortega
© 2023 Artium Museoa.