Zinema frantsesa ikusteko eta zinemari buruz frantsesez aritzeko lekua

80ko hamarkadan, Lizasoko (Nafarroa) komentu bat Arco Iris (Ortzadar) komunitate xelebrearen egoitza izan zen. Eraikineko horma gatzgabeak lore-motibo izugarriz apaindu ziren, eta bertako aretoetan topaketa jendetsuak egin ziren, non new age kutsuko praktika katartikoekin esperimentatzen baitzen. Gaur egun, klausurako monjeak bizi dira eraikinean, eta gertaera haren arrastoak ia hautemanezinak dira.

San Simón 62-ren egileak beren amen testigantzek erakarrita hurbildu dira bertara, frankismoaren ondorioak alde batera utzi eta garai berri honetako erronka pertsonal eta politikoei aurre egin nahian, "Arco Iris" komunitatetik igaro baitziren.

Irati Gorostidi eta Mirari Echávarri bizilagun izan ziren bizitzako lehen urteetan. Hiriz aldatzeak banandu zituen, harik eta handik denbora batera Bilbon Arte Ederrak ikasten berriz elkartu ziren arte. Harrezkero elkarlanean aritu dira.

Mirari Echávarriren azken lanak Tabakaleran, Artium Museoan, Nafarroako Museoan eta nazioarteko zinema jaialdietan erakutsi dira besteak beste.

Irati Gorostidi bere lehen film luzea garatzen ari da, 2022ko Ikusmira Berriak programan hautatua izan dena. Bere aurreko filmak nazioarteko zinemaldietan eta museoetan proiektatu dira.

Erakusketa hau MONDRAGONen laguntzarekin egin da.

Argitalpena 

Z aretoa zinema eta artea elkarrekin lotzeko modu berriak ikertzen dituen espazioa da. Ez da ziklo bat zinema-areto batean, ezta ohiko erakusketa bat ere. Museoan hirugarren espazio bat eraikitzen duen proiektu bat da, lurralde zinematografikora hurbiltzen diren artisten eta erakusketa-formatua aztertzen duten zinemagileen lanak erakusteko eta aztertzeko. Museoan mugimenduan dagoen irudia pentsatzeko sortutako programa da, ta narrazio-forma berriak bilatzen dituzten autoreak ezagutarazten ditu, historikoki hizkuntza zinematografikoa definitu duten konbentzioak, generoak eta kategorizazioak zalantzan jarriz.

Dokumentalak ikusleari buruko gaixotasunaren ulergaitzaren misteriora hurbiltzeko aukera ematen dio

Urria, azaroa eta abenduko ostegunetan, 19:00etan

Sarrerak, 3,5 €. Artium Museoaren Adiskideak, 2 €
25 urte azpikoak: sarrera doan (museoaren txartel-leihatilan)
Sarrerak non erosi: museoaren txartel-leihatilan eta webgunean 

Euskadiko Filmategiak Euskal emakume zinemagileak zikloaren bigarren edizioa antolatu du urteko azken hiruhileko honetan, beren ibilbideetan gutxienez film luze bat grabatu duten euskal emakume zinemagileen talentua agerian jartzea helburu duen programa.

Lehenengo edizioan bezala, zinemagile bakoitzak libreki hautatu du bere film guztien artean zein erakutsi nahi duen, eta jendaurrean aurkeztuko du. Proiekzioak eta gero, solasaldia egingo da filmaren inguruan.

Programa osoa jaitsi (pdf)

Programa

Urriaren 13an
Carmen y Lola. Arantxa Echevarría, 2018, 103 min. Gaztelania

Carmen nerabe ijito bat da, Madrilen kanpoaldean bizi dena. Beste edozein emakume ijitok bezala, belaunaldiz belaunaldi gertatu den gisan, aurreikusteko moduko bizitza izango du: ezkondu eta ahalik eta haur gehien hazi. Baina, halako batean, Lola ezagutuko du, oso arrunta ez den ijito bat: unibertsitatera joatearekin amets egiten du, hegaztien grafitiak marrazten ditu, eta desberdina da.

Urriaren 20an
Mujeres en pie de guerra. Susana Koska, 2004, 72 min. Gaztelania
Zuzendariak egingo du proiekzioaren sarrera eta filmaren ondorengo solasaldian hartuko du parte.

Zazpi emakume gerran. Zazpi emakume bake gogoz. Sara Berenguer, María Salvo, Rosa Laviña, Rosa Díaz, Neus Català, Teresa Buígues, Carme eta Merçona Puig Antich dira Espainiako gerra zibila hasi zenetik Franco hil zen arte askatasunaren alde eta faxismoaren aurka borrokatu ziren emakumeen ahotsak. Iraultza, gerra, erbestea, erresistentzia, kartzela eta sindikalismoa. Bere esperientziak, bere sentimenduak, bere testigantza eta historia ez-ofiziala dira, historia liburuetan agertzen ez dena.

Uriaren 27an
La higuera de los bastardos. Ana Murugarren, 2017, 103 min. Gaztelania

Ermitau bihurtu den falangista baten istorioa da. Beraren biktimetako baten hamar urteko mutikoaren gorroto-begirada sentitu ondoren, pikondo baten zaintzan harrapatuta geratu da. Seguru dago mutikoak akabatu egingo duela hazten denean.

Azaroaren 10ean
1 % esquizofrenia. Ione Hernández, 2006, 72 min. Gaztelania
Zuzendariak egingo du proiekzioaren sarrera eta filmaren ondorengo solasaldian hartuko du parte.

“Inork ez daki benetan zer gertatzen den eskizofreniko baten garunean. Dena hutsunez beteta dago, dena dago deskubritzeko...” Ulertezinaren misterioa, inoiz kontatu ez denarena, 1 % esquizofrenian agertzen da, garuna kontrolatu ezinaren naturaltasuna eta natura betiko kontatzeko inoiz baino behar handiagoa duenaren indarrarekin.

Azaroaren 17an
Poética Pública PLAZA. Esther Pérez de Eulate, 2010, 70 min. Dialogorik gabea
Zuzendariak egingo du proiekzioaren sarrera eta filmaren ondorengo solasaldian hartuko du parte.

7 urtez, 2003tik 2010era, Reina Sofía Museoko plaza filmatzen eman nuen nire balkoitik. Dokumental honek grabaketa horien une adierazgarrienak nahasten ditu: gizarte mugimenduak, aldarrikapen politikoak, bizitza arrunta, emanaldiak, nazioarteko ekitaldiak, intimitate handiko uneak, ospakizunak, bizitzako etapak, museoaren eraldaketa, marruskadura pertsonalak, aisialdia…

Azaroaren 24an
Toda la vida del mundo. Nuria Ruiz Cabestany, 2010, 52 min. Gaztelania
Zuzendariak egingo du proiekzioaren sarrera eta filmaren ondorengo solasaldian hartuko du parte.

Bi pertsonaren -Ángel Olaran, euskaldun bat Etiopian, eta Helen Nigusse, etiopiarra Euskal Herrian- bizi-esperientzia da dokumental honen haria. Angelek 500 umezurtz baino gehiago ditu bere ardurapean Wurko hirian, Etiopian. Helenek, aldiz, bere alabari lehen munduan jaiotzeko aukera eman dio.

Abenduaren 1ean
Aztarnak. Maru Solores, 2021, 85 min. Euskara eta gaztelania, gaztelaniazko azpitituluekin
Zuzendariak egingo du proiekzioaren sarrera eta filmaren ondorengo solasaldian hartuko du parte.

Haurtzaroan ereiten ote da zoriontasunaren hazia? Gogoratzen ez ditugun lehen urte horiek aztarna sakonak uzten omen dizkigute. Honako hau, memoriak ahaztutako toki horretara doan bidaia da, gaur naizen amarengandik izan nintzen umearengana doana.

Abenduaren 8an
Anderea. Yolanda Mazkiaran, 2020, 77 min. Euskara, gaztelania, ingelesa eta frantsesa, gaztelaniazko azpitituluekin
Zuzendariak egingo du proiekzioaren sarrera eta filmaren ondorengo solasaldian hartuko du parte.

Anderea dokumental errealista eta onirikoa da, euskal mitologiaren pertsonaia nagusian oinarrituta: Mari, Amari, Andere edo Anbotoko dama. Paleolitikotik gaur egun arte Euskal Herriaren oroimen kolektiboan bizirik iraun duen aintzinako andere misteriotsua. Mari, euskal mundu primitiboaren metafora handia da eta zorionez, iraun ez ezik, oso lagungarria izan daiteke gaur egungo gizartearen arazoei aurre egiteko.

Abenduaren 15ean
Asier ETA biok. Amaia & Aitor Merino, 2013, 94 min
Euskara eta gaztelania, gaztelaniazko azpitituluekin

Egun batean, Asier, txikitatik nire lagun handia, desagertu egin zen. ETAn sartua zen. Nola azaldu zerk bultzatu ote zuen erabaki hori hartzera, neroni ere kostatzen bazitzaidan asimilatzea?

(*) Emanaldi bereziak

Azaroaren 3an –Pedro Oleari omenaldia

El bosque del lobo. Pedro Olea, 1970, 87 min

Benito Freire kinkilari bat da, errukarri bizi dena ezjakintasuna eta superstizioak nagusi diren giro batean. Saltzaile ibiltari gisa ibiltzen da Galiziako herrietan, eta epilepsia-krisi larriak ditu. Eskualdean zurrumurrua zabaltzen hasi da gizotsoa dela eta deabruak hartua dagoela.

Zonbi eguna. Pedro Olea, 2015, 15 min

Bilboko zonbiak bere eguna ospatzen dute.

Antolatzailea: Euskadiko Filmategia

Ondokoen laguntzarekin: Artium Museoa, Bilboko Arte Ederren Museoa eta Tabakalera, Kultura Garaikidearen Nazioarteko Zentroa

Zinema frantsesa ikusteko eta zinemari buruz frantsesez aritzeko lekua

Filmaren soinu-banda Branford Marsalisen laukoteak eta Terence Blanchard tronpeta-jotzaileak interpretatzen dute

Aurkezpena Josemi Beltránek egingo du, Fantasiazko eta Beldurrezko Zinemaren Astearen eta Donostiako Giza Eskubideen Zinemaldiaren zuzendariak

Filma Euskadiko Filmategiaren Jazzinema zikloaren barruan proiektatuko da, jatorrizko bertsioan eta gaztelaniazko azpitituluekin

Zinema frantsesa ikusteko eta zinemari buruz frantsesez aritzeko lekua. Hil honetan: Énorme

Eliza katolikoak baztertzen zituenentzako (suizidak, bataioa jaso aurretik hildako haurtxoak, fusilatuak, ateoak, bidezkoak, protestanteak) ehorzketa leku gisa balio izan duten lekuak erretratatu ditu Clamor-en, bere azken filmean, Edurne Rubio Barredok. Burgosko probintziaren historiari begira, eskualde hori markatu duten gertaera eta prozesu historikoek zeharkatutako istorio pertsonalak bildu ditu Rubiok. Leku horien egungo egoerak erakusten du batera daudela bizitza eta heriotza eta hainbat espezie elkarrekin bizi direla lurralde barruan, eta zalantzan jartzen du erakunde jakin batzuek sakratuarekiko duten monopolioa.

Edurne Rubio (1974) Bruselan bizi den artista bisuala da, erakusketen, performancearen, zinemaren eta arkitekturaren arloetan lan egiten duena. Denboraren eta espazioaren pertzepzio indibidual eta kolektiboaren inguruan ikertu du, eta bere lana dokumentalarekin eta antropologiarekin lotuta dago, elkarrizketak, artxiboko irudiak eta ahozko komunikazioari buruzko ikerketa erabiliz.

MONDRAGONekin elkarlanean ekoitzitako proiektua 

Lotutako jarduera

Clamor pelikularen proiekzioa eta Edurne Rubiorekin solasaldia
Uztailaren 22an, ostirala, 12:00etan
Sarrera doan

Argitalpena

Z aretoa zinema eta artea elkarrekin lotzeko modu berriak ikertzen dituen espazioa da. Ez da ziklo bat zinema-areto batean, ezta ohiko erakusketa bat ere. Museoan hirugarren espazio bat eraikitzen duen proiektu bat da, lurralde zinematografikora hurbiltzen diren artisten eta erakusketa-formatua aztertzen duten zinemagileen lanak erakusteko eta aztertzeko. Museoan mugimenduan dagoen irudia pentsatzeko sortutako programa da, ta narrazio-forma berriak bilatzen dituzten autoreak ezagutarazten ditu, historikoki hizkuntza zinematografikoa definitu duten konbentzioak, generoak eta kategorizazioak zalantzan jarriz.
Komisarioa: Garbiñe Ortega

ZINEMA FRANTSESA IKUSTEKO ETA ZINEMARI BURUZ FRANTSESEZ ARITZEKO LEKUA

Bilboko Institutu Frantsesarekin elkarlanean, hitzordua proposatzen du Artiumek, hilean behin, frantsesezko filmak jatorrizko bertsioan ikusteko eta, ondoren, ikusitakoari buruzko ideiak eta iritziak partekatzeko solasaldia egi- teko, frantsesez hori ere. Hileko azken asteartean izango dira saioak.

Emanaldi aretoa / 18:30 / Sarrera doan jarlekuak bete arte. Informazio gehiago: 945 20 90 20

Maiatzaren 31n, asteartea
Le concours, Claire Simon, 2016, FR azpitituluak

Ekainaren 28an, asteartea
Sur la planche, Leila Kilani, 2010, FR azpitituluak

Ahalduntze-ekintzak: Fluid Frontiers lanari buruzko hausnarketa laburra

Ez da erraza askapena zer den definitzen. Kontzeptu iheskorra da. Sarritan iluntasunak babesturik jarduten du, eta batzuetan bere existentziaren arrasto txiki bat besterik ez du uzten, leku batetik bestera mugimendu klandestinoen bidez eta ahapeka mugituz, urrats bakoitzean zaintza saihestuz eta gizabanako bakoitzaren xuxurlak oihu kolektibo bihurtzeko adina umoturik egongo diren une zehatzaren zain.

The Diaspora Suite saileko bosgarren eta azken pelikula da Fluid Frontiers. Proiektu horretarako Ephraim Asili Etiopiara, Brasilera, Ghanara, Jamaikara eta Estatu Batuetara joan zen Afrikako herrien ondorengoen arteko lotura bateratzaileen bila. Bertan, aktibatzen, prozesatzen eta berrirudikatzen dituztenei eman diete poemek protagonismoa.

Asilik Detroit/Windsorreko natiboak dokumentatzen ditu Detroiteko Broadside Press argitaletxe independenteak argitaratutako liburuen pasarteak ozenki irakurtzen. Argitaletxea Dudley Randallek sortu zuen 1965ean. Irakurritako testuen artean, Audre Lorde, Sonia Sanchez, Nikki Giovanni, Margaret Walker, Don L. Lee, Etheridge Knight eta Randall beraren lanak daude. Topaketa honetako gauzarik deigarriena irakurleen gogoeta-tonua da; izan ere, askotan poemaren ustekabeko uneetan etenaldiak egiten dituzte irakurtzen ari direnaz hausnartzeko. Eta ondo begiratuz gero, haien begietan ikus dezakegu jasotako informazioa prozesatzen ari direla.

Fluid Frontiers-en zenbait unetan, Asili topaketa horretatik urruntzen da, inguruneari begirada bat emateko. Horrela, irudi baketsuak ikusten ditugula, Margaret Walker poetaren ahotsa entzuten dugu «Harriet Tubman» errezitatzen: Black Arts Movement delakoa harreman zuzenean sartzen da lurpeko trenen sarearekin. Jarraian, Asilik Detroit/Windsorreko eremu beltzetako biztanleak erakusten dizkigu, kalean poemak irakurtzen, eta haien presentzia aktiboak pizteko behar dituzten ahalduntze-ekintzak ematen dizkie hitzei. Orduan iragana orainaldi bihurtzen da modu ukaezinean, eta askapena, irakurlerik gabeko poemak bezala, amaitu gabeko zerbait bezala aurkezten zaigu. Agian hori da kontua.

Darol Olu Kae

Argitalpena Prentsa oharra

Z aretoa zinema eta artea elkarrekin lotzeko modu berriak ikertzen dituen espazioa da. Ez da ziklo bat zinema-areto batean, ezta ohiko erakusketa bat ere. Museoan hirugarren espazio bat eraikitzen duen proiektu bat da, lurralde zinematografikora hurbiltzen diren artisten eta erakusketa-formatua aztertzen duten zinemagileen lanak erakusteko eta aztertzeko. Museoan mugimenduan dagoen irudia pentsatzeko sortutako programa da, ta narrazio-forma berriak bilatzen dituzten autoreak ezagutarazten ditu, historikoki hizkuntza zinematografikoa definitu duten konbentzioak, generoak eta kategorizazioak zalantzan jarriz. Komisariotza: Garbiñe Ortega